GKA’s drone: de akkers vanuit het perspectief van een kiekendief

GKA’s drone: de akkers vanuit het perspectief van een kiekendief

door Toni Hoenders

20-jun-2022 Het afgelopen broedseizoen werden we bij de nestbescherming van kiekendieven voor het eerst een handje geholpen door onze drone, die we dankzij Bettie Wiegman Fonds aan hebben kunnen schaffen. Met de drone kunnen de status en exacte locatie van een nest van een bekend broedpaar worden bepaald, zonder het nestperceel te betreden en zonder urenlang te posten.

Hier hebben we bijvoorbeeld veel profijt van gehad bij vaststellen van de leeftijd en het aantal jongen in nesten van bruine kiekendieven, waar we normaal gesproken pas naartoe lopen wanneer er wordt geoogst omdat de ouders geen beschermingskooi tolereren. Ook kwam de drone goed van pas bij nesten in luzerne, waarbij de aanzet tot broeden vaak samenvalt met de eerste maaibeurt, zodat er weinig tijd is om het nest te lokaliseren. De drone is daarnaast nuttig gebleken bij het vaststellen van al dan niet mislukte nesten waar al lang geen activiteit was waargenomen.

Dat de drone tijd en verstoring bespaart bij de bescherming van kiekennesten is wel bewezen. Een bijkomend extraatje wat het vliegen met de drone zo boeiend maakt, is dat het een uniek kijkje biedt op de akkers vanuit de lucht, oftewel, vanuit het perspectief van een kiekendief. Bepaalde taferelen die zich afspelen in het akkerlandschap zijn vanaf de grond nu eenmaal moeilijk te aanschouwen, vooral die in hoge gewassen plaatsvinden. Vanuit de lucht gezien komen ze ineens aan het licht. Daarbij is het niet alleen bijzonder dat er allerlei individuen zichtbaar worden die anders niet zouden worden opgemerkt, ook het gedrag dat zij op dat moment vertonen is niet iets wat je elke dag ziet. Waar je te voet een ree in een vogelakker vaak pas van dichtbij te zien krijgt als hij in paniek voor je wegspringt, is met de drone te zien hoe een ree op zijn in gemak in de vogelakker ligt te rusten. Een kwartelkoning die uitgebreid zijn veren staat te poetsen of een vos die op het lege nest van een bruine kiekendief ligt te slapen(!) zijn andere voorbeelden van de niet-alledaagse dingen die je met de drone te zien kunt krijgen.

Foto 1-2: Nest met twee jonge bruine kiekendieven in wintertarwe, perfect in het midden van twee spuitsporen. Foto 3: Een mislukt nest met eierschalen van grauwe kiekendief in wintertarwe. Mislukte nesten zijn vaak alleen zichtbaar met de ‘gewone’ camera, omdat ze geen warmte meer uitstralen.

De thermische camera kan warmte met verrassend veel detail waarnemen. Kleinere dieren worden ook opgepikt, zoals gele kwikstaarten en jonge grasmussen, en bij het verlagen van de vlieghoogte van de drone zijn zelfs hommels op het beeld te volgen! Op diezelfde vlieghoogte worden ook de muizen zichtbaar die in het gewas lopen, wat je nog sterker het gevoel geeft het landschap te bekijken door de ogen van een kiekendief.

Om een goed resultaat te behalen met de drone, zijn er wel de juiste omstandigheden nodig. Het gewas moet koel zijn zodat er genoeg contrast is tussen de warmte van de dieren en hun omgeving. Ook dan kan het best even zoeken zijn voordat een nest gevonden wordt, en het warmtebeeld laat soms ruimte voor interpretatie over. Het mooie van het hebben van zowel warmtebeeld als ‘gewoon’ beeld is dat er tijdens de vlucht geswitcht kan worden: sommige objecten zijn beter te zien op de gewone camera en andersom. Graag maak ik van deze ruimte gebruik om wat plaatjes van de dronevluchten van het afgelopen seizoen met jullie te delen.

Boven: Deze eieren van grauwe kiekendief in luzerne werden duidelijk kort geleden nog bebroed: vergeleken met het luzerne stralen ze veel warmte uit (felwit). Dit perceel werd later op diezelfde dag nog gemaaid. Een blok luzerne rond het nest bleef staan en werd afgeschermd met een stroomhek.

Onder: Het gerst rondom dit nest met twee bruine kiekendieven ligt deels plat, het ziet er op het warmtebeeld bijna schilderachtig uit. Rond het nest staat het nog mooi overeind.

Boven: Nest grauwe kiekendief in wintertarwe. De twee jongen op het nest zitten nog grotendeels in het dons, op het moment van de foto waren ze ongeveer twee weken oud en ze konden tijdens de oogst dan ook nog niet goed vliegen.

Onder: Reekalf ligt verscholen in een vogelakker te wachten op zijn moeder.

Boven: Ook een haas in een vogelakker is met de thermische camera een stuk makkelijker te zien dan met de ‘gewone’ camera. De oren zijn duidelijk het koudste deel van het lichaam (donker).

Onder: Roepend mannetje kwartelkoning op een kavel waarvan het boterbloemzaad geoogst werd. Met de drone is geen nest gevonden (lees hier meer over de kwartelkoning bij Blauwestad).