Even voorstellen Kjell Janssens

Even voorstellen Kjell Janssens

door Kjell Janssens

Als kind wanneer ik niet te vinden was op het badmintonveld, was ik buiten in de natuur samen met mijn vader die al vogels ringt zolang ik mij kan herinneren. Na selectie voor de Topsportschool badminton kreeg ik op mijn achttiende echter een ernstige rugblessure waar ik aan geopereerd moest worden. Uiteindelijk nam mijn leven hierdoor een andere wending dan ik gepland had, maar mijn verleden in de topsport helpt me nu nog met het vangen van roofvogels. Het is elke keer opnieuw een uitdaging om vangstmethodes te bedenken en uit te voeren en dan met de adrenaline gierend door je lijf, de prijs – bijvoorbeeld een bruine kiekendief, in handen te hebben en te mogen zenderen. Met als uiteindelijke doel meer te leren over de soort waarmee dan bijvoorbeeld beschermingsmaatregelen uitgewerkt kunnen worden. Het blijft verbazingwekkend hoeveel data één individu met een GPS/GSM-zender kan opleveren.

Een Belg in de Groningse akkers

Maar uiteindelijk is mijn zenderwerk en specialisatie daarin allemaal begonnen in de Groningse akkers. In 2012 heeft het INBO (Instituut Natuur- en Bosonderzoek) een project opgezet om bruine kiekendieven in België te zenderen. Omdat Grauwe Kiekendief – Kenniscentrum Akkervogels hier al ervaring mee had opgedaan ben ik toen op bezoek geweest in de Gronings akkers. Daar hebben Raymond en Almut mij geleerd om zenders veilig en correct te bevestigen op Bruine Kiekendieven. Naar aanleiding van deze opgedane kennis en ontstane vriendschappen zijn in België ook drie bruine kiekendieven vernoemd naar collega’s Raymond, Almut en Tonio. Inmiddels zijn we vele jaren verder en heb ik in 2020 ook de eerste gezenderde grauwe en blauwe Kiekendieven en Velduilen voor België op mijn naam mogen zetten. Afgelopen jaar heb ik daarnaast vijf bruine kiekendieven gevangen en gezenderd in Provincie Flevoland.

Ik heb van tevoren van veel mensen gehoord dat ze dachten dat het niet zou lukken op de manier die ik voor ogen had of dat er werd getwijfeld aan de hoeveelheid data die het zou opleveren. Vooral omdat er ook ervaring is met velduilen die gezenderd zijn waarvan de batterijen die normaal opladen door zonlicht, te snel leeg gaan. Ditmaal is het echter gelukt hoge-resolutie data van beide individuen te verzamelen. Het is echt pionierswerk waarin nog veel te ontdekken is en het voelt toch alsof het nu een stap verder gebracht wordt. Daarnaast is het extra leuk dat ik inmiddels ook 41 Velduilen in mijn eigen tuin heb gevangen en ben begonnen met het kleurringen van individuen in vaste overwinteringsgebieden. Dit is dan ook zeker de soort waar ik mij de komende jaren wil op focussen en ik hoop dan ook dat ik er nog veel mag zenderen in België maar ook in andere landen.

Naar het buitenland

België en Nederland zijn niet de enige landen waar ik bijzondere vogelsoorten in mijn handen heb gehad. Twee jaar lang heb ik in Zweden gewoond en daar ook een ringvergunning gehad. De soorten die ik daar heb geringd zijn onder andere de oeraluil, laplanduil, nestjonge ruigpootbuizerds, dwerguil, ruigpootuil, havik en torenvalk. In Canada heb ik daarnaast geholpen met onderzoek naar sneeuwuilen, laplanduilen, sperweruilen, zaaguilen, amerikaanse oehoes en gestreepte bosuilen. Terwijl in Letland de hier ook voorkomende ransuil en velduil op het ringmenu stonden. In de best nacht daar vingen we 50 uilen (43 ransuilen, 2 ruigpootuil en 5 velduilen)! Eigenlijk komt mijn liefde voor uilen wel elke keer opnieuw naar boven want ook in Servië richtte ik mij op ransuilen die zich daar in enorme aantallen verzamelen en waar roestplaatsen te vinden zijn met honderden uilen.

Ruitpootbuizerds in Nederland en Zweden

Eén van mijn wenssoorten om nog eens te ringen en zenderen is een adulte ruigpootbuizerd in Nederland of België. In Zweden heb ik wel jongen op het nest geringd en zelfs eenmaal een adult, waar overigens een leuk verhaal achter zit. Mijn buren kwamen daar eens met de vraag of ik misschien de Oehoe in hun tuin wilde vangen. Vol overtuiging beschreven ze deze Oehoe met bijbehorende oorpluimen en kleedkenmerken. Toen ik daar echter aankwam en naar de boom stond te kijken waar deze vogel zijn verblijf zou hebben, zat daar hoog in de boom een ruigpootbuizerd. Vervolgens heb ik een speelgoedmuis in een bal-chatri geplaatst (een kooiconstructie met binnen in ruimte voor een prooidier en aan de buitenkant lussen waar een roofvogel met zijn poten in vast komt te zitten als deze de prooi probeert te grijpen). Uit eerdere ervaring wist ik dat deze speelgoedmuis slechts twee keer heen en weer liep voor tot stilstand te komen. Maar om deze mensen tegemoet te komen, wilde ik toch enige moeite laten zien voor het vangen van de getransformeerde oehoe tot ruigpootbuizerd. Zelf verstopte ik me achter een baal hooi met de bal-chatri er vlak naast. De speelgoedmuis hoefde zijn heen-en-weer niet eens af te maken toen de ruigpootbuizerd al op de bal-chatri sloeg. Zonder verder na te denken sprong ik vervolgens op de ruigpootbuizerd, wat maar goed was ook want zijn poten zaten niet vast en hij had zo weg kunnen vliegen.

door Kjell Janssens

Headerfoto: jonge laplanduil