Kwaliteitsherstel van cultuurhistorische slaperdijken
door Niels Godijn
15-jul-2021 In de afgelopen twee jaar hebben we samen met EIS Kenniscentrum Insecten onderzoek gedaan naar fauna op slaperdijken in het zuidwestelijk zeekleigebied. Het doel was om te inventariseren welke soorten en aantallen er aanwezig zijn, en daarnaast om te ontrafelen welke eigenschappen een dijk nu precies aantrekkelijk maken als leefgebied voor insecten.
Het blijkt dat de kwaliteit van een dijk sterk samenhangt met de wijze waarop deze wordt onderhouden evenals de landschappelijke inbedding. Op basis van onze bevindingen wordt de komende jaren gewerkt aan het herstel van verwaarloosde dijken.
Niet minder dan 130 soorten wilde bijen zijn aangetroffen op circa 15 kilometer dijk, waaronder 25 bedreigde soorten. Van de dagvlinders en sprinkhanen zijn het vooral de hoge aantallen die opvallen. Gezien de hoge soortenrijkdom en dichtheid van insecten vormen dijken een uitermate waardevol landschapselement. De dijken vervullen drie functies voor deze insecten: voortplantingsplek, voedselbron en infrastructuur. Dit resulteert op kleine schaal in een leefgebied waarin zij hun levenscyclus kunnen voltooien binnen het weidse polderlandschap.
Kortsprietwespbij
De grote meerderheid van de slaperdijken is momenteel in slechte staat. Van oudsher werden zij op extensieve wijze begraasd of gehooid, waarmee per toeval de ideale omstandigheden werden geschept voor allerlei organismen. Deze cultuurhistorische vorm van benutting raakt steeds meer in de vergetelheid; dijken overwoekeren of ze worden juist te intensief benut. In beide gevallen heeft dit een negatieve uitwerking op planten en dieren. Nu we inzicht hebben in de factoren die een rol spelen voor insecten kunnen we aan de juiste knoppen draaien. Binnenkort verschijnt een uitgebreid rapport waarin de resultaten van dit project worden beschreven.
In 2021 is een zesjarig deltaplan gestart om de cultuur en natuur op de dijken weer in oude glorie te herstellen. Dit doen we samen met Stichting Landschapsbeheer Zeeland en de werkzaamheden worden gefinancierd door onder andere Stichting Van Klooster en Waterschap Hollandse Delta. Aanvullende partners zijn nog altijd welkom!