12-apr-2019 Van 20 tot 22 maart kwamen 50 experts uit 13 landen in Groningen bij elkaar voor een bijeenkomst over blauwe kiekendieven en velduilen, twee iconische muizenetende roofvogels van het Waddengebied. Het was voor het eerst dat specialisten samenkwamen om kennis uit te wisselen over specifiek deze twee soorten. Tijdens de bijeenkomst is uitgebreid gesproken over status en trends, ecologisch onderzoek, beschermingsmaatregelen, kennishiaten en internationale samenwerking. De bijeenkomst werd georganiseerd door Grauwe Kiekendief – Kenniscentrum Akkervogels en Vogelbescherming Nederland in het kader van het Waddenfondsproject ‘Wadvogels van Allure’ . De samenvattingen van de tijdens de meeting gehouden presentaties zullen te zijner tijd voor iedereen beschikbaar worden gesteld.

Een eerste belangrijk inzicht uit de bijeenkomst was dat het eigenlijk overal in Europa met beide soorten niet goed gaat. Van de blauwe kiekendief broeden in Nederland en Duitsland nog maar een handvol paren en staat de soort feitelijk op het randje van uitsterven. Zorgwekkender is echter dat ook in landen met een relatief grote broedpopulatie, zoals Frankrijk, Spanje en Finland, de soort achteruit gaat. De internationale IUCN beschermingsstatus van de blauwe kiekendief is momenteel ‘niet bedreigd’. Vanwege de tijdens de meeting gerapporteerde trends in elk land moet deze status mogelijk heroverwogen worden.

Een ander inzicht dat tijdens de expert meeting keer op keer naar voren kwam is dat beide soorten ware ‘internationalisten’ zijn. Zo bleek een vrouwtje velduil eerst in Schotland te broeden, waarna ze nog in hetzelfde broedseizoen de Noordzee overstak en in Noorwegen vermoedelijk voor een tweede keer broedde. Andere presentaties lieten zien dat het ook voor blauwe kiekendieven heel gewoon is om binnen Europa grote afstanden te overbruggen en diverse landen aan te doen.

Blauwe kiekendieven kennen uiteenlopende bedreigingen, die voor elk land verschillen. Zo is in Ierland sprake van habitatdegradatie door grootschalige bosaanplant in heide- en veengebieden, in Engeland worden de vogels op grote schaal illegaal vervolgd op zogenaamde grouse moors (commercieel geëxploiteerde heidegebieden waar de Engelse upper class op het Schots sneeuwhoen jaagt), terwijl er in het Nederlandse en Duitse Waddengebied een voedselprobleem lijkt te zijn. De reproductie van succesvolle broedparen lijkt in het Waddengebied op peil, alhoewel de Engelsen zeker niet onder de indruk waren van ‘onze’ reproductiecijfers. Echter, een groter probleem is dat veel broedparen hun broedpoging voortijdig staken en dus niet succesvol zijn. Daardoor draagt dus een deel van de volwassen broedvogels niet bij aan de reproductie. Dit wijst mogelijk op voedselgebrek. Daarnaast blijkt de overleving van volwassen en vooral jonge vogels na uitvliegen en tijdens de winter te laag, wat eveneens op een ondermaatse voedselsituatie duidt. In sommige deelpopulaties lijkt bovendien sprake van een gebrek aan mannen. Dit leidt tot ‘vrijgezelle’ vrouwtjes, die niet bijdragen aan de reproductie. Waardoor het mannentekort wordt veroorzaakt is een grote onbekende. Daarom is het zaak meer zicht te krijgen op het lot van jonge blauwe kiekendieven, speciaal mannen. Dit kan bijvoorbeeld aan de hand van internationaal op te pakken zenderonderzoek.

Tijdens de bijeenkomst zijn vele contacten gelegd en afspraken gemaakt over verdere samenwerking. Dankzij de expert meeting heeft de op degelijk ecologisch onderzoek gestoelde bescherming van blauwe kiekendief en velduil een flinke impuls gekregen. De urgentie om samen de handen uit de mouwen te steken werd duidelijk gevoeld.

De inspirerende bijeenkomst werd afgesloten met een excursie naar ‘ons’ studiegebied in Oost-Groningen, waar deelnemers de speciaal voor kiekendieven en velduilen aangelegde vogelakkers bekeken en waar we getrakteerd werden op verschillende jagende blauwe kiekendieven en ruigpootbuizerds.

Foto’s blauwe kiekendief en velduil: Rein Hofman

Klik HIER voor het programmma van de expertmeeting

Deelnemers aan de internationale expertmeeting.

Een Twitter impressie:

Bij Nieuwe Statenzijl heeft een bruine kiekendief de lente in de kop en hangt hoog boven ons hoofd te roepen. Excursie expert meeting blauwe kiekendief en velduil. pic.twitter.com/TZLLo92a6D

— Grauwe Kiekendief (@grauwekiek) 22 maart 2019

2e dag van de internationale expertmeeting over blauwe kiekendieven & velduilen dat we samen met @vogelnieuws organiseren. Nu lezingen over onderzoeken in o.a. Schotland, Duitsland, Polen naar velduilen. Mooi alles eens op een rij. Dat verdient deze mooie soort. @Waddenfonds pic.twitter.com/dSkuNuAGjr

— Grauwe Kiekendief (@grauwekiek) 21 maart 2019

Vandaag en morgen in de Linnaeusborg Groningen een belangrijk internationaal symposium voor kennisuitwisseling over de bedreigde soorten blauwe kiekendief en velduil. Met 50 experts uit 13 landen! Mogelijk dankzij @Waddenfonds. Samen met @vogelnieuws door ons georganiseerd. pic.twitter.com/41WgJQkHgm

— Grauwe Kiekendief (@grauwekiek) 20 maart 2019