20-jan-2021 In het najaar van 2019 werd in Oost-Groningen een velduil gevangen en gezenderd voor onderzoek naar habitatgebruik en migratie. Hij kreeg de naam Hubert mee. Helaas was het lastig data te krijgen van Hubert, omdat de zender in de winter door het gebrek aan zonlicht niet voldoende werd opgeladen. Toch kregen we in mei 2020 ineens weer contact.
De locatie van Hubert bleek echter in een bos in het Ahlenmoor bij Cuxhaven te liggen. Een onwaarschijnlijke locatie voor een velduil en collega Tonio ging dan ook een kijkje nemen op de bewuste plek. Daar vond hij de zender van Hubert tussen de braakballen van een oehoe. Onze gezenderde velduil was dus gepredeerd, maar de zender was nog intact.
Op 20 juni 2020 kreeg de zender opnieuw een kans in Oost-Groningen op een tweede-kalenderjaar velduil vrouw die Bineke werd genoemd. De dichtgroeiende broedvlek op haar buik leek te wijzen op een broedpoging, maar uiteindelijk bleek ze op het moment dat zij gezenderd werd geen nest meer te hebben. Het is dus onduidelijk waar zij de broedpoging heeft ondernomen en hoe deze verlopen is. De weken na het zenderen bracht ze vooral door tussen Noordbroek en Wagenborgen, met een vast dagroestplaats in grasland. ’s Nachts kwam ze regelmatig in de omgeving van Nieuwolda, tot op 10 kilometer verwijderd van haar dagroest.
Verderop in het najaar bleef zij in Oost-Groningen, anders dan de velduilen die wij tot nu toe gezenderd hebben. Zij vertoonden allemaal meer reislust en lieten tijdens het najaar en de winter grotere verplaatsingen zien zowel binnen Nederland als Duitsland of zelfs zoals velduil Romke naar Noord-Afrika.
Velduil Bineke gezenderd, juni 2020 © GKA
Velduil Bineke, december 2020 © Rein Hofman
Vanaf half augustus verhuisde Bineke naar de Veenkoloniën tussen Meeden en Westerlee, met vaste dagroestplaatsen in verschillende nog niet gerooide aardappelvelden. Opvallend is dat zij vanuit daar nog steeds regelmatig de Dollardpolders bezocht, maar bijna uitsluitend ’s nachts om te jagen. Deels maakte zij regelmatige dagelijkse “trekbewegingen” met afgelegde afstanden tot 15 km tussen dagroestplaats en nachtelijke jachtlocatie.
Vanaf oktober kwamen helaas wegens de korte daglichtperiode bijna geen posities meer binnen, en vanaf begin november waren wij haar helemaal “kwijt”. Tijdens de integrale roofvogeltelling (19 en 20 december) werd Bineke echter teruggevonden en voor het eerst weer gefotografeerd door Carmen Rademaker. Wat waren wij blij om te weten dat zij nog leefde! Eind december wisten verschillende aan GKA verbonden fotografen haar in de Dollardpolders te fotograferen.
© Carmen Rademaker
© Jan Ploeger
© Jan Ploeger
© Jan Ploeger
© Jan Ploeger
© Jan Ploeger
© Jan Ploeger
Helaas duurde de vreugde niet lang, want op 2 januari werd velduil Bineke dood gevonden door Theo van Kooten. Het lijkt erop dat ze een verkeersslachtoffer is geworden en vervolgens de maaltijd van een buizerd, slechts 2,8 km verwijderd van waar ze vorig jaar werd gevangen. Maar opnieuw naast verdrietig ook een erg bijzondere gebeurtenis, eerst omdat ze levend werd teruggevonden maar vervolgens ook dat we dankzij Theo geleerd hebben dat ze is gestorven terwijl haar zender al wekenlang geen GPS-posities meer verstuurde. Opnieuw lijkt de zender weer bruikbaar voor verder onderzoek naar het leven van deze mysterieuze akkervogels.
Oproep: Op het moment zijn er veel mensen in het veld om velduilen te fotograferen, maar het blijft belangrijk dat de vogels niet verstoord worden. Houd dus voldoende afstand of keer terug op een moment dat het rustiger is.
Resten van Bineke © Theo van Kooten
Titelfoto: Rein Hofman