Vorig jaar hebben we op Texel een nestjong blauwe kiekendief van een zender voorzien. Sinds een maand vertoeft deze vogel, genaamd Vivienne, in een gebied ten noordwesten van Hamburg waar ze speciale binding mee lijkt te hebben. Ondanks wat uitstapjes tot wel 100 kilometer noordelijker, keert ze elke keer weer naar dit gebied terug. Nieuwsgierig geworden naar deze plek gingen Almut Schlaich en Madeleine Postma een poging wagen om haar in het veld terug te vinden. Een dag rondrijden in de voetsporen van Vivienne bleek een uitdagende zoektocht, maar aan het eind van de dag is het gelukt om haar in beeld te krijgen! Ondertussen hadden ze veel interessante gebiedsinformatie verzameld. Enkele dagen later brachten Duitse vogelaars naar aanleiding van het veldbezoek nog een extra verrassing aan het licht! Lees hieronder het relaas van deze spannende zoektocht.
Graslanden en boomgaarden als foerageergebied
Na bijna drie uur rijden kwamen we aan op de plek waar Vivienne de laatste weken het meest is geweest. Ze verblijft al sinds 3 mei in dit gebied. Op Google hadden we al gezien dat het om een boomgaard leek te gaan, en dat bleek inderdaad het geval. Deze boomgaarden waren aantrekkelijk voor insecten en zangvogels want het gras tussen de bomenraaien was ongemaaid. Vanaf deze plek reisden we door het gebied, maakten foto’s van de percelen waar ze gebruik van had gemaakt, en noteerden alle roofvogels en andere muizeneters die we zagen. Het bleek een mooi gebied te zijn met een variatie van graslanden variërend van ongemaaide hooilanden tot recent gemaaide intensieve graslanden. De plekken waar Vivienne overdag aan het jagen was geweest waren allemaal gras- en hooilanden. In totaal zagen we onderweg 69 blauwe reigers, 41 buizerds, 21 ooievaars, 17 torenvalken, 10 rode wouwen, 10 bruine kiekendieven, 2 raven, 1 zeearend en 1 grote zilverreiger. Er lijken dus aardig wat muizen te zitten! Maar ook zangvogels zoals roodborsttapuit en kneu waren volop aanwezig in dit gebied.
Tarweveld als slaapplaats
De percelen waar Vivienne de nachten van de laatste twee weken had doorgebracht bleken tarwevelden te zijn. Een van de percelen konden we alleen bereiken door over een boerenerf te rijden. Gelukkig was boer Oltmann heel geïnteresseerd en bereidwillig, ook al had hij nog nooit van een blauwe kiekendief gehoord. Omdat hij ons het perceel liet bekijken ontdekte Madeleine in het enorme tarweveld nog een vos. Veilig slapen in hoog dicht gewas kan dus ook zomaar afgelopen zijn…
Vivienne in beeld!
Zes uur later kwamen we weer uit op onze startlocatie bij de boomgaard. We hadden geen enkele blauwe kiekendief gezien, laat staan Vivienne. Toch kregen we haar nog te zien! Terwijl we met collega Yvonne Roelofs aan de telefoon voor digitale hulp op afstand de kaart met punten van Vivienne aan het finetunen waren, zagen we haar plotseling vliegen! Wat een kroon op ons werk om deze vogel weer terug te zien in het gebied waar ze al meer dan een maand haar tijd doorbrengt. De twee uur die volgden kregen we Vivienne uiteindelijk maar enkele minuten vliegend in beeld omdat ze de meeste tijd in het hoge gras bleef zitten. Kennelijk hoeft ze weinig te doen om muizen te vangen en brengt ze veel tijd rustend op de grond door.
Slaapplaats van Vivienne blijkt forse slaapplaats bruine kiekendieven
Naar aanleiding van ons bezoek hebben we lokale vogelaars (Gert Dahms en Guido Seemann) gevraagd om een slaapplaatstelling uit te voeren bij het tarweveld waar Vivienne steeds overnacht. Deze telling bracht maar liefst 23 bruine kiekendieven aan het licht! Vanwege de grote afstand en het slechte licht was niet goed zichtbaar of er nog meer blauwe kiekendieven tussen zaten. Er blijft dus nog een open eindje over: ook wij zagen geen enkele andere blauwe kiekendief, maar als ze zich net zo onzichtbaar gedragen als Vivienne, kunnen er wel degelijk nog meer aanwezig zijn. Voor nu is het belangrijkst dat Vivienne een lucratief foerageergebied heeft gevonden, en dat de zender ons op het spoor heeft gebracht naar dit voor kiekendieven zeer aantrekkelijke gebied.
Het onderzoek naar blauwe kiekendieven wordt uitgevoerd in samenwerking met Sovon en Vogelbescherming met steun van het Waddenfonds en Bettie Wiegman Fonds.
Tekst: Almut Schlaich en Olaf Klaassen, Grauwe Kiekendief- Kenniscentrum Akkervogels
Foto’s: Almuth Schlaich en Madeleine Postma, Grauwe Kiekendief- Kenniscentrum Akkervogels