ZENDERKIEKEN 2019/2020

Je kunt op de bovenstaande kaart inzoomen naar de routes. Als je op het bijbehorende icoon van de kiekendief klikt zie je wanneer de laatste update van zijn route is geweest. De dunne lijnen geven de routes aan die de kiekendieven volgden in het najaar van 2019.

06-05-2020

Gezenderde grauwe kiekendief Anneke keert stilletjes terug

Al twee maanden stilte van de grauwe kiekendief vrouw Anneke uit Flevoland. Totdat afgelopen weekend Rob Dekker ineens een foto naar collega Jitty stuurt van een gezenderde grauwe vrouw in Flevoland met kleurring V l F. Ze was dus terug, maar wij wisten van niks. De zender op haar rug had het laatste signaal uit Mali gestuurd en was al maanden stil. Maar Anneke zelf dus niet! Tot onze vreugde bleek dat de instellingen van haar zender verkeerd stonden, waardoor ze nu alsnog de data van haar lange reis heeft verstuurd!

Anneke heeft drie verschillende overwinteringsgebieden gebruikt op de grens van Mauritanië en Mali. Op 24 maart trekt ze naar het noorden en houdt een korte stopover voordat ze aan het grootste gedeelte van haar reis begint. Deze stopover vindt plaats bij Lake Faguibine een meer wat meestal droog staat maar desondanks kennelijk aantrekkingskracht uitoefent op kiekendieven want twee dagen later arriveert Angela bij hetzelfde meer! Op 27 maart vertrekt Anneke en komt 29 maart aan in Algerije waar ze een stopover houdt midden in de Sahara van drie dagen. Vervolgens houdt ze een langere stopover van meer dan twee weken in het noorden van Algerije. Op 27 april begint ze haar migratie over de Middellandse Zee. Meer dan 750 km vliegt ze over het water in minder dan 24 uur tijd en komt pas boven land tussen Montpellier en Marseille. Spanje slaat ze geheel over. Op 1 mei komt ze aan in Nederland en haar broedgebied in Flevoland! We zijn blij dat ze terug is zowel fysiek als online.

Angela doet het rustiger aan en trekt 29 april vanuit Marokko over zee, ongeveer 180 km verder vliegt ze al weer boven het vaste land van Spanje. Op dit moment is ze nog in midden Frankrijk.

Anton is intussen via Duitsland naar Polen gevlogen. Daar lijkt hij opnieuw rond te zwerven op zoek naar geschikt habitat, een partner of wellicht de zin van het leven. Overigens lijken deze bewegingen heel erg op de route die hij vorig jaar vloog (zie routes 2018/2019). We gaan zien of hij zijn doel bereikt heeft of nog niet klaar is met zoeken.

27-04-2020

Angela in Marokko!

De derde gezenderde grauwe kiekendief laat van zich horen! Angela had sinds afgelopen najaar geen GPS-punten meer verstuurd, maar we weten nu waar ze in de winter geweest is. Voordat ze verder naar het zuiden over de Sahara vloog hield ze een stop-over van 6 dagen in het noorden van Marokko. Op 11 september begin ze aan de grote oversteek en vliegt naar haar eerste overwinteringsgebied in het zuiden van Mauritanië. Nog een wintergebied in Mauritanië en twee in Mali volgen, voordat ze op 19 januari de grens van Mali naar Burkina Faso oversteekt. Daar blijft ze in haar vijfde gebied van de winter. Een gebied wat ze goed kent, want hier was ze het grootste deel van de winter van 2017/2018 ook te vinden. Bijzonder genoeg sloeg ze deze plek in 2018/2019 over en kwam toen helemaal niet in Burkina Faso (zie updates 2018/2019). Op 18 maart begint haar migratie naar het noorden, maar ze houdt nog een laatste stop in een zesde overwinteringsgebied in Mali. 11 April begint ze dan echt aan de oversteek van de Sahara en is 6 dagen later in Marokko. Sinds 18 april houdt ze daar een stopover op dezelfde plek als tijdens de najaarstrek in 2019 en maakt zo de cirkel weer rond. Vorig jaar was Angela de eerste van de gezenderde grauwe kiekendieven om in haar broedgebied aan te komen op 2 mei. Dit jaar ligt Anton echter voorop.

Anton vloog op 17 april over de Franse grens. Net over de grens westelijk van de stad Perpignan hield hij een stop-over van een paar dagen. Inmiddels heeft hij het grootste gedeelte van Frankrijk doorkruist en is net ter hoogte van het zuidelijkste puntje van Duitsland nog onder Parijs.

Heinz doet het anders. Hij lag op 20 april mooi op schema richting het noorden maar besloot een stuk terug naar het zuiden te vliegen. Daar in de Westelijke Sahara houdt hij sinds 22 april een stop-over. Waarschijnlijk een geschikte locatie die hij onderweg had gezien en waar hij toch besloot terug te keren voor de reis verder naar het noorden voort te zetten.

17-04-2020

Anton in Europa!

Vandaag is Anton als eerste grauwe zenderkiek aangekomen in Europa! Gisteren (16-04) begon hij rond 1 uur in de middag de oversteek over zee en vloog de hele nacht door om rond 5 uur vanochtend weer vaste land onder zijn vleugels te zien. Hij vloog ongeveer 650 kilometer in 16 uur tijd wat een gemiddelde snelheid van 40km/u betekent! Aangekomen in Spanje boven de lege straten van Barcelona vloog hij zonder te rusten nog verder en was vanmiddag al dicht bij de Franse grens!

16-04-2020

Eerste gezenderde grauwe kiekendieven komen terug naar het noorden!

Wachten duurt zo lang, maar de eerste gezenderde grauwe kiekendief is in Marokko! Vijf van de zenderkieken hebben sinds het najaar al geen contact meer gemaakt, dus het is spannend wie er terug komen. Gelukkig hebben we nu dus in ieder geval tekenen van leven van Anton en Heinz. Van drie anderen; Fiebo, Anneke en Raymond weten we in ieder geval dat ze veilig in hun wintergebied zijn aangekomen (zie eerdere updates).

Anton zijn laatste gegevens in 2019 kwamen uit Tunesië, hij vertrok daar op 11 september. In 8 dagen vloog hij over de Sahara door Algerije en Mali waar hij aankwam op 19 september in zijn eerste overwinteringsgebied. Bijna een maand lang verbleef hij daar in natuurlijk habitat iets westelijk van Timboektoe! Op 10 oktober trok hij verder naar het westen en komt op 13 oktober aan in zijn tweede overwinteringsgebied, dit keer zuidelijk in Mauritanië. Hij bleef ook daar een maand en spreidde 10 november zijn vleugels opnieuw om nogmaals westelijk te vliegen. Vanaf 11 november vond hij de rust om meer dan vier maanden tot 22 maart in zijn derde overwinteringsgebied te blijven. Anton blijft de vogel die houdt van omvliegen of gewoon extreem geniet van de wind in zijn veren, want hij vliegt een cirkel en besluit toch nog een week extra in een vierde overwintergebied te blijven voor de Sahara-oversteek en lange weg terug naar het noorden. Misschien waren de weersomstandigheden niet optimaal maar het lijkt alsof hij zijn migratie startte en abrupt afbrak. Ook als hij 1 april opnieuw naar het noorden vertrekt gebeurt er iets opmerkelijks, want hij houdt een stopover midden in de Sahara. Drie dagen lang kijkt hij naar het hete zand en weet 6 april zijn reis succesvol te hervatten. Op 8 april komt hij aan in Marokko en sinds 11 april houdt hij daar een stopover. Hopelijk eet hij zich vol met leeuweriken en kan aansterken voordat hij terug komt in het broedgebied. Waar dat voor Anton is blijft een raadsel aangezien hij vorig jaar van zijn bekende broedgebied in Duitsland naar Polen trok (zie routes 2018/2019).

Heinz liet in 2019 het laatst iets van zich horen vlak voor zijn oversteek van de Sahara vanuit Marokko. Hij begon 16 september zijn woestijnoversteek en was in vier dagen in het zuiden van Mauritanië en zijn eerste overwinteringsgebied. Bijna twee maanden later op 12 november verlaat hij dat gebied weer en vliegt verder zuidelijk naar zijn tweede overwinteringsgebied vlak voor de grens van Mali. Hij blijft daar slechts een week. Op 27 november komt hij in zijn derde en laatste overwinteringsgebied aan, dit keer net wel in Mali. Hij begint zijn migratie naar het broedgebied op 6 april. Hij vliegt westelijk tot aan de kust van de Atlantische Oceaan en vliegt daar drie dagen rond met uitzicht op zee voor verder te trekken. Sinds gisteren (15-04) zit Heinz in de Westelijke Sahara.

09-01-2020

Anneke maakt als eerste contact in 2020 en Fiebo in 2e overwinteringsgebied!

Gezenderde grauwe kiekendief Anneke uit Flevoland laat als eerste iets van zich horen in het nieuwe jaar. Ze is nog steeds in Mali in haar 2^e overwinteringsgebied, waar ze al sinds 6 november verblijft. Gemiddeld gebruiken grauwe kiekendieven drie verschillende gebieden tijdens de winter in Afrika, waarbij het laatste gebied de plek is waar ze het langst blijven (gemiddeld 3.5 maanden; Schlaich, 2019). Anneke is intussen al 2 maanden lang in haar tweede gebied en zal vermoedelijk eerst nog verder naar het zuiden trekken voor haar reis over de Sahara terug naar Nederland.

Fiebo is ook al enige tijd in zijn 2^e overwinteringsgebied in Niger. Vanaf 28 september verbleef hij in Niger, waarna hij op 13 november ongeveer 250 km verder naar het zuiden vloog. Hij zit daar voor zover te zien op de satellietbeelden in natuurlijk habitat en niet in een landbouwgebied. Dat zal wennen worden als hij terugkomt! Fiebo is intussen minder dan 100 km noordelijk van Benin, 100 km oostelijk van Burkina Faso en 100 km westelijk van Nigeria. We zijn benieuwd of hij nog een nieuw land aan zal doen tijdens zijn verblijf ten zuiden van de Sahara.

De andere zenderkieken laat ons nog langer in spanning over hun conditie en verblijfplaats.

19-11-2019

Anneke in Mali!

Gezenderde grauwe kiekendief vrouw Anneke heeft weer contact gemaakt en is in Mali! Sterker nog ze lijkt intussen al in haar tweede overwinteringsgebied te zijn. De voorlaatste keer dat we gegevens van Anneke ontvingen was ze nog boven het Europese vaste land. Op 3 september is ze de Middellandse Zee overgestoken. Verrassend genoeg nam ze boven Noord-Afrika, net als Fiebo (zie vorige update 14-10), een afslag naar het oosten!

Anneke haar overwingeringsgebieden tot nu toe in Mauritanië en Mali, 20 november 2019.

In Algerije hield ze vervolgens een langere stopover van 12 dagen. Ze zal zich daar ongetwijfeld hebben volgegeten met leeuweriken voordat ze begon met haar toch over de Sahara. Op 26 september was het zover en in 9 dagen tijd vloog ze in zuidwestelijke richting over de woestijn (om te corrigeren voor haar eerdere oostelijke omweg?) waarna ze stopte in het uiterste zuiden van Mauritanië. Daar verbleef ze van 5 oktober tot 4 november (haar eerste overwinteringsgebied) in natuurlijk habitat. Na deze periode besloot ze het nog verder over de landsgrenzen te zoeken en bereikte zo op 6 november haar tweede overwinteringsgebied in Mali in een agrarisch habitat.

Fiebo heeft op 8 november nog contact gemaakt en lijkt weinig afstand afgelegd te hebben in Niger. De overige gezenderde grauwe kiekendieven houden het vooralsnog geheim waar ze zijn.

14-10-2019

Fiebo is in Niger!

Als we kijken naar zijn track lijkt gezenderde grauwe kiekendief man Fiebo uit Flevoland één van de minst efficiënt reizende grauwe kiekendieven te zijn… maar hij heeft al eerder deze reis gemaakt naar Afrika dus hij zal het wel het beste weten. Misschien waren de windcondities wel perfect voor de route die hij volgde. Op 2 september kwam Fiebo aan In Tunesië waar hij een rondje vloog voor een langere stopover te houden in Algerije. Van 6 tot 11 september verbleef hij daar in een relatief klein gebied. Hij vertrok daar ’s avonds en vloog in 5 dagen tijd naar Mali, waar hij in onherbergzaam gebied (ten minste voor mensen lijkt het op de satellietbeelden, kiekendieven met de naam Fiebo doen het wel goed daar) opnieuw 6 dagen rust hield. Op de 28^e vloog hij naar Niger, waar hij nu nog steeds zit niet ver van de grens met Mali! In Almut Schlaich haar proefschrift (2019) kun je een hele mooie figuur zien met routes van 88 grauwe kiekendieven (p. 164), daar zie je ook dat de meesten uit Nederland niet naar Niger gaan, maar meer westelijk blijven. We gaan zien of Fiebo voor meer verrassingen zorgt.

02-10-2019

Eerste contact met Raymond na oversteek Sahara!

Raymond is de eerste gezenderde grauwe kiekendief die contact maakt vanuit de Sahel na het oversteken van de Sahara. Hij kwam 05-09 aan in Noord-Afrika en trok gedurende de volgende drie dagen in kleine stappen verder naar het zuiden in Marokko. Op 8 september was het zover en begon hij zijn tocht over de Sahara, diezelfde dag bracht hij de nacht door in Algerije. De volgende dag vloog hij eerst over de Algerijnse grens naar Mauritanië, vervolgens over de grens naar Mali om weer in Mauritanië te eindigen. Hij zal er wel achter gekomen zijn dat het zand aan de andere kant van de grens nog steeds niet groen is. In vier dagen tijd bereikte hij de Sahel. Sinds 14 september verblijft hij in het westen van Mali.

17-09-2019

Thorsten eindelijk op weg en Heinz toch naar Marokko

Ook de laatste van de 10 grauwe zenderkieken Thorsten is eindelijk vertrokken uit het broedgebied. Op 08-09 vertrok hij toch nog richting het zuiden. In vijf dagen tijd bereikte hij vervolgens de grens tussen Frankrijk en Spanje en kwam diezelfde dag tot rust in de Spaanse regio Navarra. Daar houdt hij nu alweer 3 dagen een stopover. Ondertussen kan hij genieten van andere langstrekkende rovers zoals dwergarend, slangenarend en bruine kiekendieven (zie voor de laatste waarnemingen die Thorsten had kunnen doen in Navarra: spain.observation.org).

Heinz besloot dat hij op 06-09 toch nog niet toe was aan de oversteek van de Middellandse Zee naar Afrika en trok voor kortere tijd terug richting het noorden! Nadat hij over de het Sierra Morena gebergte was gevlogen hield hij een stopover van 4 dagen. Hierna had hij kennelijk genoeg moed en vermoedelijk voedsel verzameld om dit keer wel naar Marokko te vliegen en meteen een heel stuk naar het zuiden. Hij zit nu ongeveer aan de noordgrens van de Sahara.

De laatste posities van GPS-GSM-zenders van de 8 andere grauwe kiekendieven zijn alweer een tijdje geleden. Dankzij de slechte ontvangst in de regio waar de zenderkieken zich bevinden, kan het kort of lang duren totdat we zien wat zij verder hebben gedaan. We zijn benieuwd!

05-09-2019

Eerste zenderkieken in Noord-Afrika: Anton en Fiebo in Tunesië

Anton en Fiebo zijn allebei in Tunesië, al zijn zij daar op hele verschillende manieren gekomen! Anton vloog zoals verwacht over Sicilië en vervolgens over het kleine eilandje Lampedusa, wat meer dan 200 km zuidelijk van Sicilië ligt. Hij volgt dit jaar dus een veel oostelijkere route dan vorig jaar (routes 2018/2019), toen bereikte hij Noord-Afrika via het oosten van Algerije, nu kwam hij boven land in Tunesië. Verrassend genoeg is ook Fiebo intussen in Tunesië! Fiebo vloog nadat hij Noord-Afrika bereikte 800 km verder naar het oosten onder andere over het grootste zoutmeer in Tunesië, ‘Sjott el-Djerid’. Daarmee heeft hij intussen ook de eerste kilometers over de Sahara erop zitten voor dit najaar… alleen dan in de verkeerde richting.

Angela en Hubertus zijn ook allebei in Noord-Afrika, maar dan in Marokko. Beiden hoefden niet meer dan 200 km over de Middellandse Zee te vliegen.

Anneke is niet ver meer van het Afrikaanse continent af. Ze heeft, afhankelijk van hoe ze precies de Middellandse zee oversteekt (in ieder geval vliegend), ongeveer nog 250 km te gaan.

Heinz en Raymond zijn vanaf de laatste update (01-09) aan een stuk door naar het zuiden gevlogen en alleen gestopt om ’s nachts te rusten. Beiden zijn nu halverwege Spanje en nog steeds maar een kleine afstand, minder dan 40 km van elkaar verwijderd. We gaan zien of hun tempo zo gelijk blijft opgaan. Op bijna gelijke hoogte van deze twee mannen zit ook Tabea nog steeds, nu al sinds 28-08.

Ralf zijn laatste posities komen uit Spanje (03-09). Het is nu de vraag of hij net als Fiebo in een rechte lijn naar het zuiden over de Middellandse Zee zal gaan of toch een westelijkere route kiest.

Thorsten is nog steeds in zijn broedgebied (Diepholzer Moorniederung) al zal het vast niet lang duren voordat ook hij de roep van Afrika niet langer kan weerstaan en naar het zuiden vliegt.

01-09-2019

Grote stappen: Fiebo en Anton halverwege de Middellandse Zee

Inmiddels zijn al 6 van de zenderkieken ver in Zuid-Europa, Fiebo en Anton zijn zelfs de Middellandse Zee al aan het oversteken. Fiebo zijn laatste positie kwam van zee, 30 km westelijk van Mallorca. Dit laat weer eens zien hoe weinig grauwe kiekendieven zich van zeeoversteken aantrekken: ook als ze vlakbij eilanden langstrekken, gebeurt het vaak dat ze er niet naartoe vliegen om te stoppen of om de thermiek te gebruiken om aan hoogte te winnen.

Anton, die tijdens de vorige update nog in Servië zat, is sindsdien over de Adriatische Zee gevlogen en maakte 5 dagen lang een stopover in de Italiaanse Apennijnen. Gisteren is hij verder getrokken, over de Middellandse Zee richting Sicilië. De afgelopen nacht bracht hij door op het kleine eiland Ustica en vanochtend vloog hij verder naar Sicilië. Vorig jaar trok hij in het najaar ook via Italië, maar noordelijker en toen verder via Corsica en Sardinië (routes 2018/19).

Angela, Tabea, Anneke en Hubertus zijn allemaal in het Oosten van Spanje. Hubertus is pas op 26 augustus vanuit het broedgebied in de Hellwegbörde vertrokken en vloog binnen 6 dagen ongeveer 2000 km. Wel met een opmerkelijke omweg over de Baai van Biskaje (soortgelijke routes namen ook Marianne in het najaar 2018 en Heinz in het voorjaar 2019 (routes 2018/19).

Naast Hubertus vertrokken ook Raymond, Heinz en Ralf in de afgelopen dagen uit hun broedgebied in de Hellwegbörde. De laatste posities van Raymond en Heinz liggen maar 15 km uit elkaar in de Franse Champagne, een bekend broed- en stopovergebied van grauwe kiekendieven. Ook Ralf is nu in Frankrijk maar vliegt een oostelijkere route, vanmiddag was hij in Auvergne zuidelijk van Clermont-Ferrand.

Alleen Thorsten is nog niet uit zijn broedgebied (Diepholzer Moorniederung) vertrokken.

26-08-2019

Tabea al in Spanje en Anton in Servië

Tabea heeft gisteren als eerste zenderkiek Spanje bereikt! Frankrijk heeft ze zonder langere stopovers achter zich gelaten. Bijzonder is dat ze voordat ze de hoofdkam van de Pyreneeën overvloog op 800 m boven zeeniveau in een bos overnachtte. Haar laatste posities kwamen uit de Spaanse regio Navaraa, ongeveer 80 km van de Franse grens vandaan.

Anton is slechts 200 km verder noordelijk dan Tabea, maar dan een eind verder oostelijk. Hij is sinds de vorige update vanaf het Ballatonmeer in Hongarije verder naar het zuiden gevlogen door Kroatië en Servië. Vanochtend zat hij op grens van deze twee landen op nog maar 75 km afstand van de kust van de Adriatische Zee. We verwachten dat hij deze net zoals vorig jaar zal oversteken en dan via Italië naar Afrika zal trekken.

Intussen heeft ook Fiebo als vijfde van de zenderkieken zijn broedgebied in Flevoland verlaten. Hij heeft sindsdien België en Noord-Frankrijk doorvlogen. Sinds gistermiddag verblijft hij in de Franse Champagne, bekend broed- en stopover-gebied van grauwe kiekendieven. Hij zit is maar 10 km verwijderd van waar Tabea vier dagen geleden een korte stopover van een halve dag gemaakt.

Fiebo’s vrouwtje Anneke verblijft sinds eergisteren in de Franse regio Centre tussen Parijs en Orléans.

En last but not least: Angela is met een iets lager tempo onderweg. Zij zit al 3 dagen in Noord-Frankrijk in Picardië.

De overige 5 mannetjes Thorsten, Ralf, Hubertus, Raymond en Ralf zijn nog niet uit hun broedgebieden vertrokken.

23-08-2019

Start najaarstrek 2019 

Na een in het algemeen heel goed broedseizoen zijn nu de eerste grauwe kiekendieven op trek richting Afrika!

Dit jaar kunnen wij in totaal 10 grauwe kiekendieven met GPS-GSM loggers volgen. Ze komen deels uit de zenderprojecten in de Hellwegbörde in Noordrijn-Westfalen en in de Diepholzer Moorniederung in Nedersaksen, waar wij met de lokale partners Arbeitsgemeinschaft Biologischer Umweltschutz en BUND Diepholzer Moorniederung samenwerken. Maar dit jaar hebben wij ook weer kiekendieven in Nederland van GPS-GSM loggers voorzien, en dit keer voor het eerst in Flevoland!

Vier van de tien zenderkieken zijn nieuw en werden pas dit jaar met een logger uitgerust: 2 in Flevoland en 2 in de Hellwegbörde. De overige zes zijn oude bekenden, voor wie het deels al het derde broedseizoen met een logger was.

Deze keer hebben wij besloten om de gezenderde grauwe kiekendieven op de website iets minder nauwlettend te volgen. Ongeveer wekelijks zullen er updates verschijnen. De reden hiervoor is dat wij dit jaar voor het eerst ook bruine kiekendieven met GPS-GSM loggers volgen en daar willen wij graag de sterkste focus op leggen. De bruine kiekendieven beginnen enkele weken later dan de grauwe met de najaarstrek, daarom zal het nog even duren voordat het eerste bericht over  de bruine zendervogels verschijnt.

Flevoland

Hellwegbörde (DE)

Hellwegbörde (DE)